Maanvis

Als je niet beter wist dan zou je van een maanvis (Mola mola) eerder geloven dat hij uit de truckendoos van de makers van de films van Harry Potter afkomstig was dan dat het een echte vis was. De maanvis wordt alom beschreven als een grote zwemmende vissekop met vinnen. Zonder verder iets te weten kun je dus aannemen dat de maanvis een ietwat bizar uiterlijk moet hebben.

Het is in volwassen toestand een monster van een vis. Een volwassen dier weegt gemakkelijk een ton en is dan zo'n twee meter groot. Er zijn echter wat grotere broertjes bekend en die wogen 2300 kilogram en die waren 4 meter hoog. Hoe die maanvissen die overdadige afmetingen voor elkaar krijgen is onbekend want ze lijken alleen te teren op plankton, kleine visjes en kwallen. Daar moeten ze dan enorme hoeveelheden van oppeuzelen.

Het eerste en het tweede deel van zijn wetenschappelijke naam, Mola mola, zijn afkomstig uit het Latijn, waar het woord mola 'maalsteen' betekent. Je tandarts kent het woord ook want zijn zijn vakgebied is een molar een moeilijk woord voor kies.

[Foto: Paul Hermans]

Maanvissen houden van warmere wateren, maar komen ook voor in wat gematigder streken zoals de Noordzee. Daar kan men ze nog wel eens ze vrijwel bewegingsloos op hun zij aan de oppervlakte zien liggen. Dat gedrag is bedoeld om wat op temperatuur te komen omdat de watertemperatuur kennelijk wat minder comfortabel wordt gevonden.

Tot voor kort was een maanvis in Nederlandse wateren of op vaderlandse stranden een zeldzaamheid. Iedere keer wanneer dat gebeurde was dat aanleiding tot een artikeltje in de krant. De laatste paar jaar zijn de waarnemingen echter behoorlijk in aantal toegenomen. U zult het waarschijnlijk niet willen horen, maar deskundigen wijten dat aan de opwarming van de aarde.

De maanvissen wordt ingedeeld tot de orde van de Tetraodontiformes, die ook de uiterst giftige kogelvissen en egelvissen omvat. Of een maanvis daardoor zelf ook gevaarlijk is, is onderwerp van discussie onder wetenschappers. Enkelen claimen dat de maanvis in zijn interne organen ook de neurotoxine tetrodotoxine kan aanmaken, maar andere bronnen weerspreken dit weer. Je zou denken dat zoiets toch eenvoudig onderzocht zou kunnen worden, maar dat is tot op heden niet gedaan. Vermoedelijk om commerciele redenen want, mocht vastgesteld worden dat de vis giftig is, dan is de verkoop van de vis in Europa direct de nek omgedraaid. De Europese Gemeenschap wil niet dat de bevolking wordt blootgesteld aan potentiele vergiftigingen.

Ondertussen is de maanvis een delicatesse en is vooral in landen als Japan en Korea zeer geliefd. Daar gebruiken ze ieder deel van de vis en er zijn nog geen sterfgevallen bekend. Nog niet.